Hoge Raad geeft duidelijkheid over peilmoment bij slapend dienstverband

Door Judith Tersteeg

Om niet te hoeven meewerken aan een verzoek van de langdurig zieke werknemer tot beëindiging van zijn dienstverband na 104 weken onder betaling van de transitievergoeding, moet de werkgever kunnen aantonen dat er reële re-integratiemogelijkheden zijn voor de werknemer.  

Op 15 maart 2024 heeft de Hoge Raad ((ECLI:NL:HR:2024:400) duidelijkheid geboden over het peilmoment dat geldt voor het beroep van een werkgever op het bestaan van reële re-integratiemogelijkheden. De Hoge Raad heeft bepaald dat het niet gaat om het moment waarop het dienstverband van de werknemer slapend is geworden, maar om het moment waarop de werknemer het beëindigingsvoorstel aan de werkgever doet.  

Xella-uitspraak (november 2019) 

In november 2019 heeft de Hoge Raad in de zogenoemde Xella-uitspraak een oordeel gegeven over het (moeten) beëindigen van slapende dienstverbanden. Als is voldaan aan de wettelijke vereisten voor beëindiging van de arbeidsovereenkomst wegens langdurige arbeidsongeschiktheid, moet een werkgever op grond van goed werkgeverschap in beginsel instemmen met een voorstel van de werknemer tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst en moet de werkgever dus ook de wettelijke transitievergoeding betalen.  

Dit ligt anders als de werkgever kan aantonen dat hij een gerechtvaardigd belang heeft bij instandhouding van de arbeidsovereenkomst, bijvoorbeeld omdat er reële re-integratiemogelijkheden zijn voor de werknemer.  

Uitspraak Hoge Raad 15 maart 2024 

In bovengenoemde uitspraak ging het om een werknemer die bijna dertig jaar in dienst is bij het ROC als hij uitvalt wegens arbeidsongeschiktheid. Na ruim drie jaar arbeidsongeschikt (twee jaar loondoorbetaling + 1 jaar loonsanctie) verzoekt de werknemer het ROC om het dienstverband te beëindigen onder toekenning van de transitievergoeding. Het ROC weigert dit. Het jaar daarop eindigt de arbeidsovereenkomst omdat de werknemer de pensioenleeftijd bereikt (en bij beëindiging wegens het bereiken van de pensioenleeftijd hoeft de werkgever geen transitievergoeding hoeft te betalen). Het gaat in deze zaak om de vraag of het ROC als goed werkgever gehouden was het voorstel van de werknemer (inclusief de transitievergoeding) te accepteren. Rechtbank en hof vonden dat dat niet hoefde. 

De werknemer stelt dat als peildatum geldt de datum waarop het dienstverband slapend is geworden en stelt dat er toen geen reële re-integratiemogelijkheden waren. In de WIA-beschikking werd de werknemer 53,81% arbeidsongeschikt geacht en stond dat hij enkele functies zou kunnen vervullen bij de werkgever. Ook stond daarin dat het UWV re-integratie weinig zinvol vond vanwege de leeftijd en naderende AOW. Het UWV had wel de verwachting dat de functionele mogelijkheden op langere termijn zouden kunnen toenemen. 

De werkgever stelt dat er wel reële re-integratiemogelijkheden waren op het moment dat de werknemer het beëindigingsvoorstel deed. Na ontvangst van het beëindigingsvoorstel van de werknemer (3 maanden na het einde van de loondoorbetalingsplicht), heeft de werkgever namelijk de arbeidsmogelijkheden opnieuw laten onderzoeken. Het UWV stelt een Functionele Mogelijkheden Lijst op en acht de werknemer inzetbaar voor bepaalde (administratieve) taken. De bedrijfsarts kan zich ook hierin vinden. De werkgever biedt vervolgens deze passende werkzaamheden aan.  

Deze peildatumdiscussie heeft de Hoge Raad nu beslecht. De Hoge Raad heeft geoordeeld dat als peildatum geldt het moment dat de werknemer het beëindigingsvoorstel, onder toekenning van een vergoeding ter hoogte van de wettelijke transitievergoeding, heeft gedaan.  Pas vanaf dat moment kan de werkgever namelijk uit hoofde van goed werkgeverschap gehouden zijn in te stemmen met het beëindigingsvoorstel. 
 
Kortom: Beoordeling van een uitzondering op de Xella-norm vindt plaats naar het moment waarop de werknemer het beëindigingsvoorstel doet. 

Bij vragen, neem gerust contact met ons op.