Belastingdienst trekt goedkeuring modelovereenkomsten ‘vrije vervanging' in na uitspraak in Deliveroo-arrest
Door Henk van Amerongen
Om discussies over de vraag of een zzp-er nu wel echt een zelfstandige is of een ‘schijnzelfstandige’ (de zzp-er is weliswaar formeel een zelfstandige maar in feite is er nauwelijks verschil met medewerkers van zijn opdrachtgevers), kent de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten. Wanneer opdrachtgevers met hun zzp’ers werken op basis van zo een goedgekeurde modelovereenkomst, is er geen sprake van schijnzelfstandigheid’. Wordt er gewerkt met zo’n goedgekeurde modelovereenkomst dan wordt de arbeidsrelatie met de zzp-er niet aangemerkt als een dienstbetrekking met de opdrachtgever en hoeft er o.m. dus geen loonheffing te worden ingehouden op de aan de zzp-betaalde vergoeding.
Eén van de goedgekeurde modelovereenkomsten was de algemene modelovereenkomst ‘vrije vervanging’ en daarop gebaseerde overeenkomsten. De goedkeuring van die modelovereenkomst wordt op 1 januari 2024 door de Belastingdienst ingetrokken. Dat geldt dus ook voor de modelovereenkomst voor branches en beroepsgroepen en individuele modelovereenkomst, die gebaseerd zijn op vrije vervanging.
Dit vanwege het in maart 2023 door de Hoge Raad gewezen Deliveroo-arrest. In dat arrest bevestigde de Hoge Raad het eerdere oordeel van het Amsterdamse gerechtshof dat de bezorgers van Deliveroo werken op basis van een arbeidsovereenkomst, ondanks het feit dat in hun overeenkomst niet de verplichting was opgenomen om het werk persoonlijk uit te voeren en zij zich desgewenst konden laten vervangen. De Hoge Raad oordeelde dat enkel ‘vrije vervanging’ een dienstbetrekking niet uitsluit. Of sprake is van een arbeidsovereenkomst hangt af van alle omstandigheden.
Uiterlijk 1 oktober 2023 ontvangen brancheorganisaties en andere geregistreerde aanvragers van wie de individueel goedgekeurde modelovereenkomsten worden ingetrokken een brief van de Belastingdienst.
Tot 1 januari 2024 hebben opdrachtgever en opdrachtnemers dus de gelegenheid om hun arbeidsrelatie anders in te richten. Vanaf 1 januari 2024 bieden de modelovereenkomsten ‘vrije vervanging’ in elk geval geen zekerheid meer of de Belastingdienst wel of niet een dienstverband aanneemt. Ook als de zzp’er zich door een ander kan laten vervangen, kan er dus nog steeds sprake zijn van schijnzelfstandigheid.
Indien de Belastingdienst ná 1 januari 2024 vaststelt dat de zzp-er zich weliswaar vrijelijk mocht laten vervangen maar toch werkzaam was op basis van een arbeidsovereenkomst, dan kan dit leiden tot het opleggen van naheffingsaanslagen voor de loonheffing en mogelijk boetes. Over de voorliggende periode waarin gebruik werd gemaakt van goedgekeurde modelovereenkomst ‘vrije vervanging’, is dat niet het geval.
Overigens hoeven ondernemers zich niet direct grote zorgen te maken. Al vanaf het begin van de Wet DBA is de handhaving door de Belastingdienst opgeschort. Het moratorium is wel milder geworden, maar het duurt nog tot 1 januari 2025 voordat het volledig wordt afgeschaft. Tot die tijd legt de Belastingdienst geen naheffingsaanslagen of correctieverplichtingen op, behalve bij ‘kwaadwillendheid’.
Het is natuurlijk verstandig om in ieder geval voor 1 januari 2024 te analyseren of een andere inrichting van de arbeidsrelatie met de zzp-er nodig is, wanneer gebruik wordt gemaakt van de modelovereenkomst ‘vrije vervanging’.
Tip. Het bovenstaande geldt alleen voor de modelovereenkomst ‘vrije vervanging’ en daarop gebaseerde (model)overeenkomsten. Voor de andere door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten die de arbeidsrelatie met zzp-ers regelen, heeft de Deliveroo-uitspraak dus geen directe gevolgen. Die goedkeuring blijft dus gewoon gelden.
#modelovereenkomst #Deliveroo #belastingdienst