Waarom een aandeelhoudersovereenkomst?

De aandeelhoudersovereenkomst is een contract tussen de aandeelhouders van een BV. Je legt hierin vast hoe jullie samenwerken, hoe jullie besluiten nemen en wat jullie van elkaar mogen verwachten. Zeker bij een 50/50-verdeling van de aandelen is dat belangrijk. Want bij een meningsverschil heeft niemand de doorslaggevende stem. De aandeelhoudersovereenkomst helpt dan om toch knopen door te hakken. Bijvoorbeeld met afspraken over hoe je geschillen oplost. Of over wat er gebeurt als één van jullie wil verkopen. Zonder die afspraken ontstaat er snel een impasse, die de hele BV en de samenwerking  kan lamleggen.

Juist als de samenwerking nog goed is, is het verstandig om afspraken te maken. Iedereen kijkt vooruit, denkt in kansen en zit vol energie. Dat is hét moment om vast te leggen hoe je met elkaar omgaat als het lastiger wordt. Bijvoorbeeld als je het niet direct eens bent, of als de koers van de onderneming verandert. Dan is het prettig als de spelregels al vastliggen.

Verschil met statuten

Veel ondernemers denken dat zij geen aandeelhoudersovereenkomst nodig hebben, omdat de statuten van de bv al genoeg regelen. Dat is niet zo.

De statuten richten zich vooral op de formele inrichting van de bv: wie heeft welke bevoegdheden, hoe wordt er gestemd, wat gebeurt er bij faillissement. Maar veel afspraken die je in de praktijk belangrijk vindt, zoals concurrentie, dividenden of exit, komen daar niet in terug. Twee andere voordelen van de aandeelhoudersovereenkomst? Het is eenvoudiger om een aandeelhoudersovereenkomst te wijzigen dan statuten, omdat je daarvoor niet langs de notaris hoeft. En anders dan de statuten is een aandeelhoudersovereenkomst niet (per definitie) openbaar.

Wat leg je vast in een aandeelhoudersovereenkomst?

Een goede aandeelhoudersovereenkomst is maatwerk. Toch zijn er een paar onderwerpen die in vrijwel elke overeenkomst terugkomen:

1. Besluitvorming en stemverhoudingen

Hoe neem je samen besluiten? Heb je altijd of alleen in bepaalde gevallen unanimiteit nodig? Of volstaat een meerderheid? En wat geldt  als je er niet uitkomt?

2. Financiering en zekerheden

Wie legt hoeveel geld in? Wat als er extra kapitaal nodig is? Moet iedereen naar rato bijstorten? En mag een aandeelhouder geld lenen aan de BV? Ook dit soort zaken leg je het beste vooraf vast. 

3. Dividendbeleid

Wanneer en hoe keren jullie winst uit? En wanneer niet? Bijvoorbeeld als er schulden zijn of investeringen gepland staan. Met duidelijke afspraken voorkom je dat hierover onenigheid ontstaat.

4. Afspraken over de toetreding van nieuwe aandeelhouders

Wat doe je als er later één of meer aandeelhouders bij komen? Leg vast onder welke voorwaarden iemand mag toetreden. Denk aan het minimale inbrengbedrag, de procedure voor toelating en welke rechten en plichten de nieuwe aandeelhouder krijgt. Je kunt ook bepalen dat bestaande aandeelhouders altijd instemmingsrecht hebben bij toetreding. Daarmee bescherm je de onderlinge balans en voorkom je verrassingen.

Neem voor deze situatie ook een kettingbeding op. Daarmee verplicht je iedere aandeelhouder om nieuwe toetreders dezelfde aandeelhoudersovereenkomst te laten ondertekenen. Zo blijven de gemaakte afspraken ook bij toekomstige wijzigingen in het aandeelhouderschap van kracht.

5. Geschillenregeling

Wat als de samenwerking spaak loopt? In de aandeelhoudersovereenkomst kun je een geschillenregeling opnemen. Daarover lees je op deze pagina meer.

6. Exitregeling en verkoopafspraken

Wat gebeurt er als een aandeelhouder wil uitstappen? Leg vast:

• Of je elkaar een voorkeursrecht geeft bij verkoop.

• Wanneer en hoe je de waarde van aandelen bepaalt.

• Of je werkt met een tag along (meeverkooprecht) en/of een drag along (meesleeprecht)-regeling. Een tag-along geeft een minderheidsaandeelhouder het recht om zijn aandelen tegen dezelfde voorwaarden te verkopen, wanneer een meerderheidsaandeelhouder zijn aandelen wil verkopen aan een derde. Een drag-along regeling houdt in dat als een meerderheidsaandeelhouder zijn aandelen wil verkopen, hij de minderheidsaandeelhouder kan verplichten dat die zijn aandelen tegen dezelfde voorwaarden als die de van de meerderheidsaandeelhouder aan dezelfde koper verkoopt. Deze regelingen zijn dus vooral interessant op het moment dat er een meerderheidsaandeelhouder (zoals een investeerder) aan boord is.

7. Concurrentie-, relatie- en geheimhoudingsbeding

Je wilt voorkomen dat een vertrekkende aandeelhouder klanten, medewerkers en/of bedrijfsgeheimen meeneemt. Leg daarom vast dat aandeelhouders zich niet mogen bezighouden met concurrerende activiteiten. En spreek af hoe lang dit beding na uitstappen blijft gelden. Vergeet hierbij ook geen boetebeding op te nemen.

8. Toepasselijk recht en bevoegde rechter

Zeker als er een buitenlandse aandeelhouder bij betrokken is, dan is het zinvol om te bepalen dat het Nederlands recht van toepassing is en de Nederlandse rechter bevoegd. Bijvoorbeeld de rechter van de plaats waar de BV gevestigd is. Als er dan geprocedeerd moet gaan worden, dan gebeurt dat in Nederland op basis van het Nederlandse recht.

Waarom je moet oppassen met een modelovereenkomst

Er zijn online veel voorbeelden van aandeelhoudersovereenkomsten te vinden. Die lijken handig, tot je ze echt nodig hebt. Want zo’n model is vaak erg algemeen en zeker niet afgestemd op jouw specifieke situatie. Daardoor kunnen er onduidelijkheden of conflicten ontstaan. Soms blijkt een belangrijke bepaling zelfs helemaal niet rechtsgeldig.

Een voorbeeld: een modelovereenkomst kan een geschillenregeling bevatten die niet aansluit op de werkelijke machtsverhoudingen in jouw bv. Of er ontbreekt een drag along, waardoor je bij verkoop vastloopt. Dan ben je alsnog verder van huis.

Kies dus liever niet voor een standaarddocument, maar laat je goed adviseren. Een maatwerkovereenkomst voorkomt problemen en sluit aan bij jouw onderneming.

Liever vooraf goed geregeld dan achteraf spijt

Een aandeelhoudersovereenkomst is niet verplicht. Maar wel verstandig. Als het goed gaat, merk je er weinig van. Maar als het misgaat, ben je blij dat je hem hebt. En overeenkomsten maak je nu eenmaal voor het geval het mis gaat.

Laat je dus goed adviseren. En neem de tijd om samen afspraken te maken. Zo bouw je aan vertrouwen en voorkom je vervelende discussies in de toekomst.

Heb je hier vragen over, of advies nodig over jouw aandeelhoudersovereenkomst? Neem dan gerust contact met ons op. We helpen je graag.